رئیس مرکز رصد، نظارت و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی ماهیت نبردهای نوین، به‌ویژه جنگ شناختی را تشریح کرد و بر نقش محوری مردم ایران در این عرصه تأکید کرد.
به گزارش به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر مسعود فیاضی با تقدیر از فعالان فرهنگی و رسانه‌ای به عنوان بسیجیان امروز و سرداران عرصه جنگ نرم، برنامه‌های روشنگرانه را در جهت دهی کردن به کلیت این جبهه بسیار مهم و مؤثر قلمداد کرد.
جنگ شناختی؛ نبرد در اذهان و احساسات
وی با بیان اینکه جنگ‌های معاصر صرفاً ماهیت نظامی ندارند و ترکیبی از عوامل مختلف هستند، جنگ شناختی را یکی از مهم‌ترین ابعاد این نبردها دانست. به گفته او، این نوع جنگ بر ذهنیت‌ها، احساسات، باورها و علایق جامعه تمرکز دارد و برخلاف نبردهای سنتی که قدرت نظامی صرف عامل پیروزی بود، امروزه می‌تواند طرفی که از لحاظ نظامی ضعیف‌تر است را نیز به پیروزی برساند.
رئیس مرکز رصد شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نمونه سوریه، سقوط شهرهایی چون حلب و دمشق را پیش از رسیدن فیزیکی نیروهای مهاجم، نتیجه تغییر باور و ایجاد حس ناتوانی در میان مردم ودستگاه‌ها خواند که منجر به رها کردن صحنه شد. وی تأکید کرد که هدف جنگ شناختی، تأثیرگذاری بر نیرویی که کف میدان عمل می‌کند یعنی مردم و ارکان مختلف کشور است تا با ایجاد حس شکست، آن‌ها را از صحنه نبرد خارج کند.
دکتر فیاضی میدان جنگ در جنگ شناختی را ذهنیت‌ها و احساسات برشمرد و احساساتی چون ترس یا نترسیدن، حس انتقام، و نحوه مواجهه با غم را مرتبط با درون هویت انسان‌ها دانست که هدف این جنگ قرار می‌گیرند. وی همچنین علایق فرد به وطن، کشور، رهبر، دین و خانواده را از دیگر اهداف این جنگ ذکر کرد که دشمن می‌کوشد با استفاده از خبرهای دروغ، تحلیل‌های اشتباه و فکت‌های نادرست، ذهنیت‌ها را به نفع خود تغییر دهد.
قائم‌مقام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مفهوم قرآنی سکینه (آرامش مبتنی بر اعتقاد) را کلید پیروزی در جنگ‌ها خواند و تلاش دشمن را برای سلب این آرامش از مردم مورد اشاره قرار داد. وی وضعیت امروز نیروهای مسلح ایران را بر اساس آیه واعدوا لهم ما استطعتم من قوه دارای آمادگی بالا دانست و آن را متفاوت با نبردهای صدر اسلام از نظر عده و عُده برشمرد، اما بر این نکته تأکید کرد که اراده و باور ملت، همانند مقاومت غزه که علی‌رغم نابرابری نظامی مقاومت کرده، عامل اصلی است.
دکتر فیاضی هدف کوتاه‌مدت جنگ شناختی دشمن را ایجاد اشتباه محاسباتی در مردم، حتی کسانی که دارای ایمان قوی هستند، معرفی کرد؛ تاکتیکی که می‌تواند باعث رفتاری شود که دشمن خواهان آن است. وی افسانه شکست‌ناپذیری اسرائیل را نمونه‌ای از این تلاش برای ایجاد اشتباه محاسباتی در منطقه دانست.
ناکامی جنگ شناختی در ایجاد تفرقه؛ افزایش همبستگی ملی
رئیس مرکز رصد شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به وقایع اخیر و تهدیدات دشمن پیش از پاسخ قاطع جمهوری اسلامی، این اقدامات را مصداق بارز جنگ شناختی خواند که هدفش ترساندن مردم و ایجاد تردید بود. وی تأکید کرد که با این حال، این تلاش‌ها ناکام ماند و نه تنها کوچک‌ترین اتفاقی محقق نشد، بلکه حضور پرشور مردم در مراسم و اجتماعات نشان‌دهنده ایمان و نترسیدن ملت بود.
دکتر فیاضی با مقایسه وسعت و آرامش تهران با دلهره در تل‌آویو پس از وقایع کوچک، مقاومت و سکینه ملت ایران را در مواجهه با این شرایط برجسته کرد. او تأکید کرد که اشتباه محاسباتی دشمن در تصور تسلیم شدن مردم پس از حمله، باعث اتحاد و همراهی بیشتر ملت ایران شد.
وی به همبستگی بی‌سابقه گروه‌های سیاسی مختلف، همراهی نحله‌های فکری و فرهنگی، ابراز همدردی و اعلام آمادگی ایرانیان خارج کشور برای کمک، و حتی بیانیه‌های برخی چهره‌های اپوزیسیون خارج‌نشین به نفع ایران و علیه حامیان اسرائیل اشاره کرد و این وقایع را نشانه‌ای از فهم عمیق مردم دانست.
نمایان شدن چهره واقعی جریان پهلوی
دکتر فیاضی همچنین تلاش چندین ساله رسانه‌های معاند برای تطهیر چهره پهلوی را در این شرایط ناکام دانست و گفت که مردم دیدند این جریان در زمان به خطر افتادن موجودیت، استقلال ملی و ایرانی بودن کشور، پشت سر اسرائیل می‌ایستد. او با اشاره به اظهارات فردی که از او با عنوان پیرکودک متوهم یاد کرد و حمایتش از کشتار مردم ایران توسط اسرائیل، حقارت این جریان را حتی در نگاه یک مجری خارجی نیز نمایان دانست.
قائم‌مقام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نقش فعالان عرصه فرهنگ و رسانه را در این نبرد حیاتی خواند و تأکید کرد که وظیفه آن‌ها در ارائه محاسبات دقیق به مردم و جلوگیری از اشتباه محاسباتی است، چرا که مردم فکور هستند و ایمان و فرهنگشان پشتوانه عظیمی است. وی جمع‌بندی کرد که علی‌رغم تمام فشار رسانه‌ای و تلاش برای جنگ شناختی، دشمن نه تنها نتوانسته است تأثیر مورد نظر را بگذارد، بلکه وقایع اخیر باعث اتحاد و همراهی بیشتر ملت ایران شده و تاب‌آوری و هویت ملی و ایمانی آن‌ها را بیش از پیش نمایان ساخته است.
رئیس مرکز رصد، نظارت و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ادامه سخنان خود در برنامه تلویزیونی، به تشریح نحوه سازماندهی و عملکرد جبهه فرهنگی و رسانه‌ای در مواجهه با جنگ شناختی پرداخت و آن را با دوران دفاع مقدس مقایسه کرد.
نبرد کنونی؛ جنگ واقعی و نیازمند ساماندهی
دکتر فیاضی با اشاره به ماهیت واقعی و همه‌جانبه نبرد کنونی، آن را مشابه دوران دفاع مقدس دانست که در آن تمام نیروها و بخش‌ها (بسیج، نظامی و…) در قالب یک ساماندهی منسجم از بالا به پایین و مجموعه‌های میدانی درگیر جنگ بودند. وی وجود قرارگاه‌های مرکزی (مانند قرارگاه تهران) و قرارگاه‌های میدانی (مانند اهواز، کرمانشاه) برای هماهنگی نیروها در جبهه‌های مختلف را یادآور شد.
وی با تأکید بر اینکه ما امروز درگیر یک جنگ به تمام معنا و واقعی هستیم، مقابله مستقیم آمریکا و اسرائیل را نشانه پیشرفت جمهوری اسلامی و رسیدن به قلب فتنه دانست. وی تصریح کرد که همانند جنگ نظامی، در جنگ شناختی نیز نیاز به چنین ساماندهی و انسجامی وجود دارد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ قرارگاه مرکزی جنگ شناختی
دکتر فیاضی با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی به عنوان عملیات شناختی برای ساخت نرم‌افزار درونی افراد، مأموریت شورای عالی انقلاب فرهنگی را به عنوان قرارگاه مرکزی این جنگ اعلام کرد. بر این اساس، با وقوع حوادث اخیر در همان روز جمعه، قرارگاه جنگ شناختی در دبیرخانه این شورا تشکیل شد.
هدف این قرارگاه، هماهنگی و ساماندهی قرارگاه‌های میدانی یا همان گروه‌ها و مجموعه‌های فعال فرهنگی و رسانه‌ای در سراسر کشور است. به گفته دکتر فیاضی، این سازماندهی برای این است که همه مجموعه‌ها با هم منسجم عمل کنند، همه یک جا را هدف بگیرند و در یک نقطه متمرکز شوند، و هم‌افزار شده و یک جبهه واحد را تشکیل دهند، تا از فعالیت‌های جزیره‌ای و پراکنده جلوگیری شود.
تعیین اولویت‌ها و بیانیه‌های رصدی
وی ادامه داد: روند فعالیت این قرارگاه با تعیین اولویت‌ها آغاز می‌شود. مرکز رصد دبیرخانه شورا با تحلیل دقیق وضعیت در فضای مجازی و حقیقی (از طریق نظرسنجی و سنجش ادراکات، پندارها و احساسات مردم)، اطلاعات لازم را جمع‌آوری می‌کند. سپس در جلسات مشترک با مجموعه‌های اصلی و معتبر فعال در این عرصه، اولویت‌های موضوعی تعیین و در قالب بیانیه‌های رصدی منتشر می‌شوند. اولین بیانیه رصدی سه روز پیش منتشر شد و قرار است این بیانیه‌ها هر سه روز یک بار به‌روزرسانی شوند.
دکتر فیاضی مهم‌ترین راهبرد بیانیه اول را حفظ و ارتقا انسجام ملی و وحدت عنوان کرد و ذیل آن ۱۰ تا ۱۲ موضوع کاربردی را برای تمرکز فعالان برشمرد؛ از جمله تمرکز همه تولیدات و اقدامات شناختی بر وحدت و پرهیز از اشاره به اختلافات سیاسی، قومیتی و مذهبی، تقویت آرامش اجتماعی و اطمینان دادن به مردم در خصوص توانمندی دولت در اداره کشور (معیشت، سوخت، مواد غذایی) و توانمندی نیروهای نظامی و انتظامی در تأمین امنیت داخلی و مقابله با دشمن خارجی و تبیین این موضوع که جنگ تحمیل شده و ایران آغازگر آن نبوده است، شکستن افسانه شکست‌ناپذیری اسرائیل و تأکید بر شراکت و ورود آمریکا به جنگ از روز اول و اعلام عدم هراس از آن، همراه با بیان آمادگی و توانمندی‌های دفاعی ایران.
اهمیت خط فرماندهی در وضعیت جنگی
دکتر فیاضی با تأکید مجدد بر اینکه وضعیت جنگی است، اهمیت رعایت خط فرماندهی را برای تمام کنشگران عرصه فرهنگی حیاتی دانست و از آن‌ها خواست که حتی اگر تصور دیگری دارند، از این خط خارج نشوند و بر اولویت‌های تعیین‌شده متمرکز بمانند، چرا که هیچ سپاه و لشکری نمی‌تواند این‌جوری باشد که اگه بر خودش تصمیم بگیره.
قائم‌مقام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود که در بیانیه‌های رصدی بعدی، اولویت‌ها به صورت ساحتی (مانند اولویت‌های معلمان در حوزه تعلیم و تربیت یا دانشگاهیان در حوزه علم و فناوری) و استانی (بر اساس نظرسنجی‌های میدانی از ذهنیت و نیازهای هر منطقه، مانند استان‌های مرزی) تعیین خواهند شد تا اقدامات نقطه‌زن‌تر صورت پذیرد.
ظرفیت مردمی و راهکارهای عملیاتی
رئیس مرکز رصد، هماهنگی با قرارگاه‌های میانی که شامل دستگاه‌های رسمی و همچنین نهادها و گروه‌های مردمی فعال می‌شوند را در حال پیشرفت دانست و از وجود ظرفیت بسیار بزرگی از افسران جنگ شناختی در میان مردم خبر داد که نیاز به انسجام و ارتباط دارند.
وی با اشاره به صدور بیانیه جدیدی برای رفع نقص مشاهده شده در نحوه کنشگری برخی گروه‌ها و نیاز به مهارت‌افزایی، مهم‌ترین راهکارهای عملیاتی در جنگ شناختی کوتاه‌مدت را تشریح کرد. به گفته وی، در کوتاه‌مدت باید تمرکز بر تغییر ذهنیت، احساس، علایق، باورها و ملکات رفتاری باشد تا دشمن نتواند مردم را دچار اشتباه محاسباتی کند.
تأکید بر ارتباط چهره به چهره و کنش‌های جمعی رسانه‌ای
مهم‌ترین پیشنهاد عملیاتی دکتر فیاضی، برخورد چهره به چهره و نفس به نفس بود. وی جلسات خانگی، محفلی و نشست‌های تبیینی را هیچ جایگزینی برای انتقال قوت قلب، حس همه با هم بودن، تحلیل‌های درست و آرامش (سکینه الهی) ندانست، به ویژه در شرایطی که ممکن است ارتباطات رسانه‌ای محدود شود.
راهکار دوم، کنش‌های جمعی و رسانه‌ای کردن این اقدامات، حتی اگر کوچک باشند، معرفی شد. وی این کار را نه ریا، بلکه اقدامی ضروری در جنگ شناختی برای ایجاد نشاط اجتماعی، انتقال آرامش و دادن اطمینان دانست و به نمونه‌هایی مانند تزئین ماشین و پخش سرود یا شعار دادن کودکان در اماکن عمومی که روحیه مردم را تقویت می‌کند، اشاره کرد.
دکتر فیاضی در این بخش از سخنان خود، برای ارائه مثال‌های بیشتر از کنش‌های جمعی، به بخش آماده شده توسط برنامه اشاره کرد.
رئیس مرکز رصد، نظارت و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ادامه سخنان خود در برنامه تلویزیونی، با تأکید بر اینکه در کنار تمام سخت‌افزارهای نظامی، اراده و ایمان عامل نهایی شکل‌گیری نبرد و پیروزی است، به تشریح ابعاد عملیاتی جنگ شناختی و نقش مردم در این عرصه پرداخت.
وی با اشاره به ساماندهی نیروها در دوران دفاع مقدس و شکل‌گیری قرارگاه‌های مرکزی و میدانی، تأکید کرد که امروز نیز در یک جنگ به تمام معنا و واقعی به سر می‌بریم که نیازمند چنین ساماندهی در جنگ شناختی است. او مقابله مستقیم با آمریکا و اسرائیل را نشانه پیشرفت و رسیدن جمهوری اسلامی به قلب فتنه دانست.
شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ قرارگاه مرکزی جنگ شناختی
دکتر فیاضی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب بر بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی به عنوان عملیات شناختی برای ساخت نرم‌افزار درونی افراد تأکید دارند، مأموریت قرارگاه مرکزی جنگ شناختی را بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی دانست. این قرارگاه در دبیرخانه شورا تشکیل شده و مشغول هماهنگی و ساماندهی قرارگاه‌های میدانی یا همان گروه‌ها و مجموعه‌های فعال فرهنگی و رسانه‌ای در سراسر کشور است تا عملکردها منسجم، متمرکز و هم‌افزار باشد و از فعالیت‌های جزیره‌ای جلوگیری شود.
اولویت‌ها و بیانیه‌های رصدی برای هدایت جبهه فرهنگی
وی با تشریح فرآیند تعیین اولویت‌ها بر اساس تحلیل دقیق وضعیت در فضای مجازی و حقیقی توسط مرکز رصد شورا و برگزاری جلسات مشترک با مجموعه‌های اصلی فعال، از انتشار بیانیه‌های رصدی خبر داد که اولویت‌های موضوعی را هر سه روز یک بار به فعالان عرصه فرهنگ و رسانه اعلام می‌کنند. دکتر فیاضی مهم‌ترین راهبرد بیانیه اول را حفظ و ارتقا انسجام ملی و وحدت عنوان کرد و ذیل آن موضوعات کاربردی مانند تمرکز بر وحدت و پرهیز از اختلافات داخلی، تقویت آرامش و اطمینان اجتماعی، تبیین تحمیلی بودن جنگ و توانمندی‌های ایران، و شکستن افسانه شکست‌ناپذیری اسرائیل را برشمرد.
دکتر فیاضی با تأکید مجدد بر وضعیت جنگی و اهمیت رعایت خط فرماندهی برای تمام کنشگران، از آن‌ها خواست بر اولویت‌های تعیین‌شده متمرکز بمانند. وی افزود که در بیانیه‌های رصدی بعدی، اولویت‌ها به صورت ساحتی (حوزه‌های مختلف فرهنگی) و استانی بر اساس نیازهای هر منطقه مشخص خواهند شد.
وی به ظرفیت عظیم افسران جنگ شناختی در میان مردم اشاره کرد و ارتباط و هماهنگی قرارگاه مرکزی با قرارگاه‌های میانی (شامل دستگاه‌های رسمی و گروه‌های مردمی) را برای انسجام بخشیدن به این ظرفیت، حیاتی دانست.
راهکارهای عملیاتی در جنگ شناختی کوتاه‌مدت
رئیس مرکز رصد با اشاره به لزوم مهارت‌افزایی برخی گروه‌ها در نحوه کنشگری، مهم‌ترین راهکارهای عملیاتی در جنگ شناختی کوتاه‌مدت را که هدفش ایجاد اشتباه محاسباتی در مردم است، تشریح کرد:
وی جلسات خانگی، محفلی و نشست‌های تبیینی نفس به نفس را بی‌جایگزین‌ترین روش برای انتقال قوت قلب، حس همبستگی، و آرامش (سکینه الهی) دانست، به‌ویژه در شرایطی که ممکن است ارتباطات رسانه‌ای محدود شود. وی با اشاره به روایتی از امام صادق (ع) در فضیلت زیارت مؤمنین، بر اهمیت دیدارها و ارتباطات فیزیکی تأکید کرد.
دکتر فیاضی کمک به آسیب‌دیدگان احتمالی در قالب نهضت مواسات را بسیار مهم خواند و همانند دوران دفاع مقدس و ، نقش مردم در پشتیبانی از جبهه را برجسته کرد. وی در پرانتز تأکید کرد که در این شرایط، نفوذی و محتکر به یک اندازه خائن هستند و مردم باید با احتکارکنندگان برخورد کنند.
قائم‌مقام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به آیه قرآن فاسبتو و ذکر الله، ذکر الهی را شارژر روح انسان و عامل تقویت درونی دانست. او همچنین بر اهمیت رسانه‌ای کردن اقدامات جمعی هرچند کوچک (مانند کاروان‌های خیابانی، دیوارنویسی هنرمندانه، نصب پرچم در خانه‌ها و ماشین‌ها) برای ایجاد نشاط اجتماعی و تقویت روحیه مردم تأکید کرد و آن را نه ریا، بلکه اقدامی ضروری در جنگ شناختی دانست. استفاده از موسیقی‌ها و سرودهای حماسی محلی به زبان‌های مختلف را نیز در تقویت هویت ملی مؤثر خواند. بزرگداشت شهدا و تبیین مفهوم شهادت به عنوان انتخاب الهی را نیز از دیگر اقدامات مهم برشمرد.
وی تولید محتوا در قالب‌های متنوع (متن، عکس‌نوشت، فیلم کوتاه، پادکست، صوت تبیینی، موسیقی حماسی، مداحی، نقاشی، اینفوگرافیک، موشن، شعر، متن ادبی) و انتشار گسترده آن‌ها را ضروری دانست. دکتر فیاضی به نقش اساتید رسانه و علوم شناختی در تولید فایل‌های صوتی و تصویری کوتاه برای آموزش مردم در تشخیص صحت اخبار و فیلم‌ها در عصر هوش مصنوعی و فوتوشاپ اشاره کرد.
دکتر فیاضی همچنین بر لزوم استفاده از طنز در مواجهه با دشمن تأکید کرد و آن را در ایجاد نشاط بسیار مؤثر دانست. وی به نمونه‌هایی از تولیدات موفق بین‌المللی مانند موسیقی خارجی در باب بمباران تل‌آویو و ساخت سرود ایران ایران به زبان عربی در یمن و لبنان اشاره کرد و این‌ها را نشانه‌ای از حمایت مردم آزاده جهان دانست که وجدانشان در برابر غاصبان بیدار است.
راه ارتباط با قرارگاه مرکزی و شبکه توزیع
دکتر فیاضی از فعالان خواست تا با قرارگاه جنگ شناختی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تماس بگیرند تا بتوانند تولیداتشان را به شبکه‌های توزیع گسترده متصل کنند. وی از ایجاد بانک محتوا خبر داد که محتواهای خوب را جمع‌آوری و بر اساس غنا، توزیع می‌کند. او تأکید کرد که قرارگاه‌های میانی نیز باید با قرارگاه مرکزی ارتباط بگیرند تا به سرشاخه‌های اصلی توزیع متصل شوند. وی از بازخوردسنجی روزانه برای ارزیابی وضعیت کلی جبهه خبر داد و تأکید کرد که این امر نافی عمل مستقل قرارگاه‌های میدانی نیست، بلکه در راستای تکمیل خط فرماندهی در حال شکل‌گیری است.
سازماندهی جبهه مردمی در نبرد شناختی
رئیس مرکز رصد شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود، با تأکید بر اینکه مسیر و سازمان در حال شکل‌گیری است، از فعالان جبهه فرهنگی خواست از این جریان مردمی که در حال کمک‌رسانی و هدایت آن هستند، استفاده کنند. او تأکید کرد که اطلاعات ارائه شده در خصوص نکات مهم، گونه‌های کنشگری، و مسائل استانی و منطقه‌ای، به آن‌ها کمک می‌کند تا در این نبرد مهم، تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند.
منبع: خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency